SASSICAIA
de Super Tuscan onder de Super Toscans
Er zijn wijnen die eigenlijk onbereikbaar zijn. Waar bij het horen van de naam je hart een sprongetje maakt en waarbij het aanraken alleen al vlinders geeft. Als je dan wordt uitgenodigd bij een proeverij van zoiets iconisch, is het alsof Bowies manager je vraagt een drankje te doen met David. Zo voelde ik mij ongeveer toen ik tien Sassicaia’s van het Toscaanse Tenuta San Guido mocht komen proeven.
Wijnkoperij Okhuysen is sinds vorig jaar de exclusieve Nederlandse importeur van Sassicaia en de andere wijnen van Tenuta San Guido. Niet dat ze nu opeens de dozen opgestapeld in de winkel hebben staan. Integendeel. De jaargangen 2014 en 2015 zijn schoon op en 2016 wordt pas in juli verwacht. Maar als je geluk hebt kun je nog wel een flesje reserveren in de jaarlijkse januari-voorverkoop. Met vroegboekkorting, dat dan weer wel; voor €152 in plaats van €175. Wat een koopje is vergeleken met de duizenden euro’s die soms op veilingen voor deze Italiaanse Bordeaux-blends worden betaald.
Kick-off
De kick-off van de voorververkoop van 2016 was voor Okhuysen de aanleiding voor een verticale proeverij (lees: verschillende jaargangen naast elkaar) in aanwezigheid van Priscilla Incisa della Rocchetta, de kleindochter van oprichter markies Mario Incisa della Rocchetta. Tenuta San Guido behoort tot de absolute top van Italië. En hun Sassicaia tot de allerbeste Italiaanse wijnen. De Super Tuscan onder de Super Toscans. Als je die mag proeven, dan gá je! Sassicaia is kunst, en bij deze proeverij werden tien van die kunstvoorwerpen – jaargang 2014 tot en met 2005 – naast elkaar geschonken. Dan proef je pas echt hoe de individuele jaren verschillen, maar ook wat de rode draad van Sassicaia is: klassiek, toch typisch Italiaans en met een soort tijdloze elegantie.
Super Tuscan?
Eerst even over die heldennaam. Super Tuscans zijn Italiaanse (Toscaanse) wijnen, gemaakt van verschillende niet-Italiaanse druiven als cabernet sauvignon, cabernet franc en merlot. De traditionele Toscaanse sangiovesedruif – waar ondere andere Chianti en Brunello van worden gemaakt – komt er niet of nauwelijks aan te pas. Andere Super Tuscans zijn o.a. Solaia, Ornellaia en Tignanello. Oorspronkelijk paste dit concept totaal niet in de Italiaanse wijnwetgeving en nog minder bij de Italiaanse mentaliteit. Deze ‘landverraders’ vielen dan ook niet onder de officiële DOC-voorschriften (deze Denominazione di Origine Controllata is het hoogste Italiaanse kwaliteitslabel, vergelijkbaar met de Franse Appellation). Ze moesten maar worden verkocht als een Vino da Tavola, als een tafelwijntje dus. Toen deze Italiaanse wijnen avec une touche française plotseling internationaal enorm succesvol bleken en liefkozend Super Tuscans werden genoemd, bleken de Italianen toch wat minder kritisch.
Eigen DOC
Tegenwoordig mogen de meeste Super Tuscans IGT Toscana (het kwaliteitsniveau net onder DOC) als herkomstgebied op hun etiket zetten. Deze Indicazione Geografica Tipica zegt dus niets over een eventueel mindere kwaliteit, maar wel over de gebruikte druiven. In 1994 kreeg Bolgheri (het kleine gebiedje aan de Toscaanse kust waar Tenuta San Guido zich bevindt) zelfs een officiële DOC-status, mét opname van de Bordeaux-druiven. En daar bovenop kreeg Tenuta San Guidoin 2013 nog eens een eigen DOC: Bolgheri Sassicaia DOC. Uniek in Italië!
Sassicaia
En dan de wijn: Sassicaia is het verhaal van een Italiaanse markies (de opa van Priscilla) die enorm van Bordeaux-wijn hield. Tijdens de Tweede Wereldoorlog plantte hij voor eigen gebruik – bij gebrek aan voldoende Bordeaux-aanvoer door oorlogsgedoe – wat stokken cabernet op het familielandgoed van zijn vrouw in Bolgheri. Hij noemde zijn wijngaard vlakbij de zee ‘Sassicaia’, wat zoiets als ‘plek met veel stenen’, of ‘stenige grond’ betekent. Helemaal willekeurig zal de locatie niet zijn geweest. Het gebiedje heeft veel trekken van Bordeaux en wordt ook nu nog de ‘Medoc van Italië’ genoemd.
Lange tijd dronken alleen de markies en zijn familie het cabernetbrouwsel, maar in 1968 vond de eerste echte botteling van Sassicaia plaats. Tien jaar later volgde de doorbraak. Tijdens een internationale blinde proeverij van Decanter versloeg Sassicaia namelijk alle andere Great Clarets uit de wijnwereld (dus ook de Moutons en de Lafites uit Bordeaux). En met de 100 punten van Robert Parker voor jaargang 1985 was de gekte rondom Sassicaia helemaal compleet.
Happy Cabernet
Nog altijd wordt Sassicaia gemaakt van zo’n 85% cabernet sauvignon en 15% cabernet franc. En eigenlijk maken ze al sinds mensenheugenis hun wijn op vrijwel dezelfde manier (vrij simpel, zo min mogelijk ingrijpen en niet te veel nieuw hout). Het grootste verschil zit dan ook in de weersomstandigheden van een specifiek jaar. De wijnen doen ondanks de cabernet-blend toch behoorlijk Italiaans aan. Ze zijn stuk voor stuk elegant met lekkere frisse zuren. En ook al kun je ze zo nog 20 jaar wegleggen en laten rijpen (maar wie doet dat nou nog..), ook jong zijn ze al behoorlijk toegankelijk en kunnen ze relatief best snel gedronken worden. Lang niet zo stroef en strak als menig jonge Bordeaux bijvoorbeeld. Hoe langer in het glas, hoe interessanter en spannender ze worden. Aan tafel werd Sassicaia de Happy Cabernet genoemd en misschien is dat wel de allerbeste omschrijving. Ik ging in ieder geval behoorlijk vrolijk de deur uit.
En de mooiste? Lastige vraag..
Aangezien ze – ondanks hun altijd aanwezige elegante frisheid – toch zo ontzettend verschillend zijn. Waar de een nog vele jaren voor de boeg heeft, is de ander nu al verrassend toegankelijk en lekker. Maar de nu al fantastische aroma’s van 2014, de klassieke tonen van 2011 en de voorheen slecht beoordeelde ‘classy’ 2006 zijn misschien net even een extra vermelding waard. Waarmee ik nu al de andere jaargangen tekort doe..
Lees daarom ook nog even mijn proefnotities.
Proefnotities
Wil je een flesje aanschaffen? Of heb je er ’n paar liggen en weet niet welke te kiezen, dan hieronder mijn bevindingen!
2014 Sassicaia
Hoe langer in het glas, hoe mooier de neus. Hieraan blijf je gewoon ruiken. Enorm sappig en
lekker kruidig van smaak. Al verrassend elegant, soepel en toegankelijk voor zijn leeftijd. Met zijn 13% alc. de lichtste van het stel (rest zit op 13,5%, muv 2009)
2013 Sassicaia
Deze jaargang is wat aardser en frisser. Het groene van de cabernet franc staat meer op de voorgrond. Nog vrij strak en hoog in zijn zuur. Ik zou ‘m nog een tijd laten liggen, hier ligt nog iets heel moois in het verschiet.
2012 Sassicaia
Een warmer jaar. Rijp fruit, vol en verleidelijk. Toch ook fris met een lekker zuurtje, dankzij de stenige bodem en de bossen rondom de wijngaard, die samen zorgen voor de nodige afkoeling. Al heerlijk voor nu.
2011 Sassicaia
Een prachtig, indrukwekkend jaar. Zwarte bes, opvallend fris (door koele nachten), verfijnd en intens. Fantastische balans, inclusief indrukwekkend lange afdronk. Een klassieker!
2010 Sassicaia
Heel anders dan de andere jaren, had dan ook de langste oogstperiode van allemaal. Hij was zelfs als enige ‘double decanted’, maar nog altijd behoorlijk rustiek een beetje stroef. Kruidig, kersen en tabak. Een beetje als een oude Bordeaux, maar dan wel met meer warmte erin.
2009 Sassicaia
Warm jaar. Dankzij veel regen in de voorgaande herfst waren er voldoende waterreserves. Met zijn 14% de koploper alcohol van het stel. Romig, soepel, verleidelijk en rijp. Chocola en rijpe kers, een behoorlijk verleidelijke dude dus.
2008 Sassicaia
Een frisser jaar dan ‘09 en dat ruik en proef je: zwarte bes, bos en hout. Best stevige tannines nog en een behoorlijk zuurtje, maar wat een sappige beauty! Typisch Italiaans, wat maar weer eens laat zien hoe cabernet zich kan richten naar zijn omgeving. Deze zal alleen maar mooier worden met de tijd. Maar ik heb ‘m nu al met 2 🙂 🙂 beloond.
2007 Sassicaia
Warm jaar, wat hem duidelijk minder frisse zuren heeft gegeven. Al behoorlijk ontwikkeld: vers fruit heeft ‘ie niet echt meer, eerder gedroogd fruit. Nog wel lekker kruidig, gewoon nu lekker opdrinken.
2006 Sassicaia
Oelala, wat een fantastische aroma’s komen het glas uit: gelaagd, beheerst en ingetogen. Een klassieke, gebalanceerde stijl, met frisse munt, rijp fruit en mooi geïntegreerd hout. Volgens Priscilla Incisa della Rocchetta: “Badly judged, but for us a classic one. It’s a wine that brings out the territory’. Best wel lekker terreintje dus..
2005 Sassicaia
Een heet jaar (wordt vergeleken met 2003), wat hem een beetje hartig (umami) en rokerig in de neus maakt. Spannend, er gebeurt van alles in het glas, ik blijf doorsnuffelen. In de smaak kruidig en rijp. Koffie, gedroogd fruit en een beetje drogend op het eind.
